Tempels, Stoepa’s en Pagodes.

Dag 6 Zaterdag 4 januari

We hebben gisterenavond besloten om toch maar een gids te reserveren die ons een hele dag uitleg kan geven over de belangrijkste tempels en pagodes van Bagan. 
Van velen hebben we al gehoord dat het hier vreselijk warm en stoffig kan zijn dus is onze verbazing erg groot als we vanochtend vroeg wakker worden door ......regen!  Met grote paraplu’s van het hotel starten we onze 1e dag in Bagan. Soe, onze gids, excuseert zich direct voor het weer: dit is helemaal niet normaal voor deze tijd van het jaar, zegt hij een paar keer. Het is ook niet goed voor de boeren want die moeten oogsten en dat is niet fijn met nat weer. Wat ook minder prettig is, dat zijn de natte voeten want ook vandaag moeten de schoenen en sokken weer uit en lopen we binnen de tempels in grote plassen met onze blote voeten. De marmeren vloeren zijn bovendien nu spekglad zodat je echt goed moet oppassen waar je loopt. 
Soe is een fantastisch verteller en we leren heel veel van hem over het Boeddhisme in het algemeen maar ook over oude legendes en verhalen.
Zo leren we dat een deel van de tand van Boeddha (die wij in Kandy, Sri Lanka al bewonderd hebben) door een witte olifant naar Myanmar is gebracht. Op de plek waar de olifant stopte moest een tempel worden gebouwd. Dat is o.a. de 1e tempel die wij vandaag bezoeken, het goud blinkt je hier tegemoet. 
Verder leren wij over de Nats, geesten die buiten de Pagode staan om de heiligen te beschermen tegen kwaad. Er zijn ook beelden van deze Nats, het is een vorm van animisme die nog onder veel bewoners erg populair is.

Bagan is niet zomaar een stadje. Het is een grote archeologische vindplaats van meer dan 2000 tempels en pagodes (waarvan veel uit de 11, 12e eeuw!) die op een gebied van 42 vierkante kilometers staan. Het wordt ook wel het Angkor Wat van Myanmar genoemd. Aan 1 dag heb je dus absoluut niet genoeg om het allemaal goed te bekijken en bovendien heb je door de afstand ook minstens een scooter of tuktuk nodig. Vandaag voor ons dus de tuktuk die ons van de ene tempel naar de ander rijdt. 
Soe legt ons ook uit hoe je hier kan zien of het om een oud (11e eeuw) of nieuw (vanaf 14e eeuw) Boeddhabeeld gaat: de oude Boeddha’ s hebben oren die boven de schouders ophouden, bij de ‘nieuwe’ Boeddha’s hangen ze tot óp de schouders. Boeddhabeelden kunnen trouwens gemaakt zijn van hout of baksteen of brons. Altijd wordt het beeld weer gelakt en vaak met goudverf afgeschilderd. 
Hoe prachtig het ook allemaal is, eigenlijk zijn we blij als Soe zegt dat het nu echt de laatste tempel is, op een gegeven moment neem je niets meer op en het is inmiddels ook nog eens verschrikkelijk druk geworden. Vandaag is het een Nationale feestdag,  het is de Dag van de Onafhankelijkheid (na de Britse overwinning) en rond deze speciale dag komt iedereen van het platteland naar Bagan toe voor een bezoek aan een van de tempels. Iedereen is ook mooi gekleed, je kan zien dat het voor hun een speciaal uitje is!
Alhoewel het na de regen van vanochtend verder droog is gebleven, blijft het de rest van de dag bewolkt en om die reden zijn er niet veel mensen op de heuvel om naar zonsondergang te kijken. Wij kunnen dus in alle rust bovenop wachten en warempel: de zon laat zich zelfs even zien. Soe moet vreselijk lachen om het feit dat wij nu zoveel geluk hebben. 
Tot voor kort beklom men een tempel om dit spektakel te bewonderen maar sinds de laatste aardbeving waarbij er honderden mensen bovenop die tempel zaten heeft men besloten dit niet meer toe te staan. Bagan ligt in een zeer bevingsgevoelig gebied en tijdens die laatste aardbeving zijn er aardig wat tempels beschadigd geraakt.
Intussen is men aan het restaureren gegaan en Unesco heeft daarom besloten Bagan ook het predikaat Werelderfgoed te verlenen, sinds afgelopen juli 2019 maken zij daar nu ook deel van uit. Een feit waar ze heel blij en trots om zijn! 
 

Dag 7  Zondag 5 januari

Het weer is helemaal opgeklaard dus vandaag gaan we per e-bike nog andere tempels bezoeken. Wat men hier een e-bike noemt is niet een fiets met trapondersteuning maar een echte (elektrische) scooter waarmee we zeker 40 km. kunnen rijden.
Bagan bestaat uit 3 delen: Old Bagan, waar niemand meer woont en wat 1 grote archeologische zone is, New Bagan, dit is het woongedeelte en Nyaung U, een levendig stadsdeel met veel restaurantjes en winkeltjes. Gisteren hebben we voornamelijk Old Bagan bekeken.
Op eigen tempo bekijken we een aantal tempels in het nieuwe Bagan en de kleine en ‘vergeten’ die verstilde rust uitademen. Daar staan nog geen touringcars vol Chinezen, slechts hier en daar een scooter van een fotograferende toerist. De meeste toeristen zijn trouwens lokaal of Chinees, de westerlingen zijn nog niet sterk vertegenwoordigd. 
Heerlijk om weer een dag op ons zelf te zijn, we slenteren langs souvenirwinkeltjes, gaan uitgebreid lunchen en genieten rijdend van het bijzondere landschap. Om de paar meter staat een stoepa of kleine tempel. De gids van gisteren, Soe, had voor ons aangekruist welke nog in elk geval de moeite waard zijn om te bezoeken. 
In het begin moeten we even wennen aan het wegwijs-systeem, alles staat natuurlijk in het Birmaans geschreven maar voor de belangrijkste tempels hebben ze bruine bordjes in het Engels gemaakt zodat we met gemak alles kunnen vinden. 
Er zijn dus nog niet veel westerlingen en de lokale mensen zijn erg nieuwsgierig naar ons. Ze vragen telkens waar we vandaan komen en willen ook graag met ons op de foto. Of ze maken er stiekem een van ons, we hebben dat natuurlijk in de gaten maar doen alsof we niets merken.
Bij toeval komen we langs de Bagan Viewing Tower waar we veel negatiefs over hebben gehoord. Het is echter de enige kans om Bagan van boven te zien, waardoor je een prachtig overzicht over de vallei der tempels hebt. Er mag namelijk geen enkele tempel meer beklommen worden en een ballonvaart is behoorlijk kostbaar. Voor weinig geld kun je dus per lift naar de 11e verdieping, daarna moet je nog een trap beklimmen om op het open panoramadek te komen.

Wanneer we terug naar Old Bagan rijden schijnt de zon precies op de gouden koepel van de Anandatempel die we gisteren hebben bezocht en eigenlijk niet zo heel mooi van buiten vonden. Vanaf dit punt echter en met dit zonlicht lijkt het op een echt sprookjespaleis, de hele omgeving is opeens betoverend mooi. 
In een boek staat dat Bagan op ieder uur, met elk licht magisch is. Dat hebben wij vooral vandaag ervaren op plekken waar het muisstil was, waar niemand rondliep, waar de mystiek van eeuwen terug duidelijk voelbaar was.  Waar alleen wij en wat tempels waren, ja, we hebben inderdaad de magie van deze fantastische tempelstad ervaren!