Sri Lanka deel 3

Dag 7.  Donderdag 8 maart. Pollonaruwa.

Vandaag bezoeken we de Oude stad (ancient city) van Polonnaruwa. Ook deze stad is een voormalige hoofdstad uit het Singalese rijk maar dateert uit een veel later tijdperk, de 11e en 12e eeuw. In tegenstelling echter met Anuradapura is deze oude stad verlaten en worden de tempels niet meer actief gebruikt. Waar we in Anuradapura lange rijen met gelovigen in hun witte kleding zagen, is dit echt alleen een complex van archeologische vindplaatsen, grote rijkdommen liggen ook hier weer verspreid over meerdere kilometers.

Er staan nog de mooiste overblijfselen van boeddhistische tempels die beïnvloed werden door hindoes die vanuit Zuid-India. Zo zien we Boeddhabeelden naast hindoeïstische beelden (tempelwachters) met hun sierlijke armen en benen. We rijden van monument naar monument, het ene nog mooier dan het andere. We bewonderen de olifanten die prachtig gebeeldhouwd zijn aan de buitenrand van de raadszaal van Parakrama Bahu.

Ook daar ligt trouwens weer een mooie maansteen, die stenen werden neergelegd als een ‘welkomstmat’ waar je je voeten kon schoonvegen. Oorspronkelijk werden er 4 dieren op afgebeeld, olifant, stier, leeuw en paard die symbool stonden voor de 4 stadia van de levenscyclus: geboorte, ziekte, ouderdom en dood. De stier is overigens het (hindu) symbool van India en de leeuw van de Singalezen, ‘singha’ betekent namelijk leeuw. Daarom zijn waarschijnlijk deze laatste 2 dieren weggelaten bij het leggen van de Polonnaruwa-maanstenen.

Vatadage vinden wij een absoluut hoogtepunt van het complex. Dit is het plateau van de relikwieënkamer waar een tand van Boeddha wordt geherbergd. 4 zittende Buddha’s kijken elk naar een hoofdwindrichting, ze staan bovenaan een van de 4 trappen waarmee je het plateau bereikt. Ondanks de touringcars vol toeristen (de 1e keer trouwens dat we ze deze reis tegenkomen!) lukt het ons met een beetje geduld om foto’s zonder andere mensen erop te maken. 

We zijn alweer om 08.00 op pad gegaan en de temperatuur is inmiddels weer aardig opgelopen; regelmatig nemen we in de schaduw onder een boom een kleine pauze. Het is gewoon fijn om even te zitten en al dat fraais goed in ons op te nemen en naar uitleg te luisteren van verschillende gidsen die met hun groepen langs lopen. We zijn blij dat we dit helemaal op ons eigen tempo kunnen doen, de tijd is aan ons, samen met Johan bepalen we het programma van de dag. Geduldig wacht hij ons op met water en verfrissende doekjes wanneer we verhit weer komen aansjokken en in de gekoelde Prius ploffen. 

We weten dat het mooiste nog moet komen: de liggende Buddha die zich in Kalu Gal Vihara bevindt, samen met nog 3 andere buddha’s. 2 zittende, 1 staande en dus de liggende, die tevens de grootste is. Deze Buddha schijnt op heel veel posters afgedrukt te zijn.
Het is in elk geval een heilige plek, de enige van het gehele complex waar we gelovigen, ook uit andere landen, zien bidden onder leiding van een geestelijke. 
Wij vleien ons neer op een rots die tegenover de liggende Boeddha staat en waarvan we een goed overzicht hebben. We zijn er even helemaal stil van, dit is zo onvoorstelbaar ontroerend mooi.......aan een ieder die een reden zoekt om een keer naar Sri Lanka te gaan kan ik verzekeren dat dít die reden is. 
We maken de rondleiding af met de laatste bezienswaardigheden maar we voelen dat we nu helemaal verzadigd zijn. Het is al 14.00, tijd om te lunchen en dat gaan we doen temidden van rijstvelden, paddi’s, waar een klein restaurantje ligt en wat een uitgebreid vegetarisch buffet aanbiedt. Voor elke pot met gesloten deksel ligt het stuk groente om aan te duiden wat er in de pot zit. Het geheel wordt opgediend op een lotusblad en het smaakt heerlijk. 
Als we na de lunch nog een bakstenenfabriek en een houtsnijwerkplaats bezocht hebben vinden we het genoeg voor vandaag en keren terug naar het hotel waar we weer genieten van het magnifieke uitzicht, wéér met een olifant aan de overkant. Even rust want morgen staat er weer heel wat op het programma. 

Dag 8. Vrijdag 9 maart.  Traject Polonnaruwa-Kandy.

We bevinden ons in de culturele driehoek van Sri Lanka die door de steden Anuradhapura, Polonnaruwa, Sigiriya en Dambulla gevormd wordt. De laatste 2 hebben we nog niet bezocht, die staan voor vandaag op het programma op weg naar Kandy, de meest heilige stad van Sri Lanka.
We rijden eerst langs Sigiriya, de leeuwenrots die zijn naam dankt aan de Leeuwenpoort die je moest passeren om boven op de rots te komen. De poort was gebouwd als een heuse leeuw maar tegenwoordig zijn daar alleen de poten nog van over. Op de top liggen de ruïnes van de koning die zijn paleis daar liet bouwen, er schijnen nog prachtige fresco’s te zien te zijn.
Je moet er echter wel iets voor over hebben om bovenop te komen, de rots is 200 meter hoog en er zijn ruim 1800 gladde en steile treden te beklimmen voordat je de ruïnes kunt bezoeken en bovendien beloond wordt met een mooi uitzicht. Het is erg nevelig weer vandaag en bovendien zien wij die 1800 treden niet zo zitten dus aanschouwen wij merkwaardige de rots van beneden af. Er staat namelijk nog iets heel moois op de planning vandaag en we willen onze energie daarvoor sparen. 
Sigiriya is tot nu toe het meest toeristische deel wat we tot nu toe hebben gezien. Er zijn veel kleine hotels, guesthouses en homestays en natuurlijk ontbreken de ‘toeristische activiteiten’ zoals een ritje in een paardenkar niet. We laten dat maar aan ons voorbij gaan en brengen in plaats daarvan korte bezoekjes aan een zijdewinkel en een batikatelier. Het is altijd leuk om dat van dichtbij te bekijken. Natuurlijk hebben we dat in Indonesië al diverse keren gezien maar het verschil met Sri Lanka is dat het hele proces hier volledig met de hand geschiedt en niet met stempels zoals bijvoorbeeld in Jogyakarta. 
De prijzen liegen er dan ook niet om, 225 euro voor een tafelkleed, dat is ons iets te gortig en hoe lief de dames ook zijn, we zwichten niet. 

Uiteindelijk komen we rond het middaguur aan in Dambulla waar we de de grotten van de Gouden Tempel gaan bezoeken. Dat is een prima tijd, alle groepen vertrekken alweer naar een volgende bestemming zodat het ineens weer een stuk stiller wordt. Mooi, dan kunnen wij tenminste in alle rust de tocht naar boven beginnen want ook hier moet er flink geklommen worden. Het zijn er weliswaar geen 1800 maar ook 360 treden (om een hoogte van 125 meter te overbruggen) zijn behoorlijk pittig bij temperaturen rond de 30 graden met bovendien een hoge vochtigheid. Het is nog steeds een beetje heiig dus van een spectaculair uitzicht is niet echt sprake maar dat is ook niet ons hoofddoel. We komen voor de 5 tempels die in de grot zijn uitgehouwen en die vol staan met levensgrote beelden van zowel Boeddha als Singalese en hindugoden. De grotten dateren uit de 1e eeuw na Christus en het verhaal gaat dat ene koning Valagambahu 14 jaar verbannen was en tijdens die verbanning in de grotten van Dambulla leefde. Om de tijd door te komen legde hij de bijzondere grottempel aan waarbij wanden en plafonds beschilderd werden met taferelen uit het leven van Buddha. 
Vooral wanneer we de 2e grot binnenkomen overvalt ons echt een ‘wow’-gevoel, het is bijzonder indrukwekkend, deze hoeveelheid aan prachtige beelden die naast elkaar staan opgesteld. We zijn het erover eens dat het weliswaar een behoorlijke klim naar boven is maar dat het elke stap en trede waard is! 
(Net als Polonnaruwa staat overigens ook deze plek op de Unescolijst voor Werelderfgoed).
Wanneer we uiteindelijk de grotten verlaten komt een groep monniken in het oranje gekleed ons tegemoet lopen. Een van hen draagt een camera met een superlens om zijn nek, hij bekijkt ons eens en vraagt dan of Bart met zijn collega-monniken wil poseren. Ook nu stemmen wij weer toe en het wordt een complete fotosessie waaraan ik ook mee mag doen, ze vinden het prachtig. Ze vertellen dat ze uit Cambodja komen, en we praten even over het land wat we vorig jaar uitgebreid bezocht hebben.
De lucht is inmiddels wat betrokken en 2 uur later, wanneer we nog in een specerijen- en kruidentuin een rondleiding krijgen barst er een tropische bui boven ons los. Het lawaai is oorverdovend en we zijn blij met de grote paraplu’s die in allerijl voor ons gebracht worden.
Wanneer we in Kandy aankomen is het inmiddels donker. Het laatste uur is de sfeer op de weg sterk veranderd, ja zelfs grimmig geworden. De afgelopen dagen zijn er flinke ongeregeldheden rondom Kandy geweest. Rellen tussen moslims en boeddhisten hebben ervoor gezorgd dat de noodtoestand is uitgeroepen en zijn we sindsdien verstoken geweest van Facebook, messenger  en whatsapp. Verder hebben wij nergens iets van gemerkt. 

Ondanks het feit dat het inmiddels weer een stuk kalmer is geworden, zijn er nog steeds opmerkelijk veel militairen op straat, om de zoveel meter staat een groep zwaar bewapende mannen (grote geweren!) de boel in de gaten te houden. Wanneer we Kandy naderen staan er zelfs tanks aan de kant van de weg. Niet een prettig plaatje maar we houden ons maar voor dat de reisorganisaties haarscherp in de gaten houden of toeristen deze plaats kunnen bezoeken of niet. 

En als we in het hotel aankomen treffen we meerdere reisgezelschappen aan die net als wij gewoon het geplande programma afwerken. Dat gaan wij dan ook maar doen!

Dag 9.  Zaterdag 10 maart. Kandy.

Elke toerist komt op een gegeven moment in Kandy terecht, dit is de stad die je absoluut niet mag overslaan tijdens een rondreis door Sri Lanka. Niet omdat het de mooiste stad van het land zou zijn maar omdat Kandy het grootste heiligdom voor boeddhisten is. Hier ligt een belangrijke relikwie, namelijk de tand van Buddha die door een Indiase prinses, gesmokkeld in haar haren, naar Sri Lanka zou zijn gebracht. Het zou gaan om zijn linker hoektand die, nadat Buddha gecremeerd was, uit de as werd gehaald en aan de koning van India gegeven. Na vele omzwervingen is hij uiteindelijk in Kandy terecht gekomen waar men de Tempel van de Tand heeft gebouwd, de Dalada Maligawa. 
Belangrijk bedevaartsoort dus waar dagelijks duizenden boeddhisten naar toe komen om hun offers te brengen en te bidden. De offers bestaan uit lotusbloemen, maar ook voedsel wordt aangeboden, vaak prachtig verpakt als een soort kerstpakket. 
De reliek ligt achter gesloten deuren opgeborgen in een gouden kistje (in de vorm van een stoepa) in de tempel, we hoeven alleen maar de stroom gelovigen te volgen. Elke dag worden er 3 ceremonies gehouden waarbij de deuren open gaan voor de offerandes. Om 05.30, 09.30 en 18.30, wij zijn aanwezig bij die van 09.30. De gelovigen staan in een lange rij te wachten totdat de deuren opengaan en zij een glimp kunnen opvangen van de gouden kist en zij hun giften kunnen aanbieden. De tand zelf krijgt niemand te zien maar het verhaal gaat dat de tand zo groot zou zijn als 3 duimen.....(de maat van een buffeltand).

Van jong tot oud wordt er gebeden, moeders hebben hun jonge baby’s in dekens gewikkeld en ze meegenomen naar de tempel. Iedereen zit devoot op de grond te bidden, men stoort zich totaal niet aan de aanwezige toeristen die volop aan het fotograferen zijn, zó geconcentreerd zijn ze op de ceremonie. 
De sfeer is heel intens hier binnen, je voelt een mystieke en serene rust over je heen komen die ook versterkt wordt door de geluiden van de trommels en andere instrumenten die de ceremonie ondersteunen met hun speciale muziek. 
In 1998 is er door de Tamiltijgers een afschuwelijke aanslag gepleegd op deze tempel waarbij 15 doden vielen Ons hotel, het Queens, dat tegenover de tempel staat, was door de klap zo zwaar beschadigd dat het een half jaar dicht is geweest om de schade te kunnen herstellen. Over het hotel gesproken, het dateert uit het midden van de 19e eeuw en is daarmee een van de oudste van het land. Het geheel ademt daardoor een koloniale sfeer uit met zijn donkere houten vloeren en plafonds, prachtig!

In elk geval lees je overal in de boeken dat de beveiliging van de tempel sindsdien zwaar is aangescherpt, wij hebben er echter niets van gemerkt, nergens trouwens. Er zijn wel overal hokjes met een gordijn ervoor waar je door heen moet lopen om gecontroleerd te worden, ‘male’ en ‘ female’ apart, maar niemand controleert! 
Heel tevreden en voldaan dat wij dit hebben bijgewoond verlaten we de tempel. Ook hier zijn de schoenen uit gegaan, uiteraard, dat moet in elk heiligdom. De regels zijn ons inmiddels bekend, zoals bijvoorbeeld het feit dat je absoluut niet met je rug naar Boeddha gekeerd een foto mag maken. Geen selfies dus, maar verder mag je ongelimiteerd filmen en fotograferen. 
Het heeft net geregend, weer zo’n felle tropische bui en we moeten op onze sokken naar de entree waar we onze schoenen hebben afgegeven dus die zijn na een paar stappen natuurlijk doorweekt waar we hartelijk om moeten lachen. 
We bezoeken vandaag verder een opvangplaats voor gewonde en zieke olifanten. Zij worden hier zo diervriendelijk mogelijk verzorgd, we zien hoe een olifant lekker wordt gewassen in de rivier. Iedereen kan hier trouwens vrijwilliger worden, je kan een aantal weken of maanden meedraaien in hun programma. 
Aan het eind van de middag wonen we nog een culturele dansshow bij om een idee te krijgen van de traditionele dansen die bijvoorbeeld uitgevoerd worden tijdens het grootste feest van Kandy, de Perahera (juli/augustus). De reliekschrijn met de tand van Boeddha trekt dan op de rug van een speciale tempelolifant door de stad en het feest wordt dan natuurlijk opgeluisterd door zang en dans zoals wij vanavond te zien hebben gekregen.
Over die tempelolifant gesproken, elke belangrijke tempel heeft zijn eigen olifant. Hier in Kandy heeft 1 olifant zelfs zijn eigen museum gekregen, nadat hij op hoge leeftijd is overleden. Hij was erg intelligent en goed in zijn werk en zó geliefd dat men diep bedroefd was toen hij stierf.  

Het is zaterdagavond en we hebben Yohan uitgenodigd om met ons mee te eten in een leuk restaurantje wat op de heuvel ligt en uitkijkt over de stad. Er is een, voor Sri Lanka, belangrijke cricketwedstrijd bezig en zo leren wij wat over dit spel wat voor ons volslagen onbekend is. 
Elke dag vraagt Yohan aan het eind of wij tevreden zijn over het dagprogramma en net zoals alle andere dagen kunnen wij hem vanavond weer volledig geruststellen.